Nieuwe programmaindeling

Met ingang van de begroting 2017 hebben we de begroting van de gemeente Son en Breugel aangepast. Aanleiding was een redelijk uitgebreide wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording Gemeenten en Provincies (BBV). De belangrijkste wijzingen waren:

• Invoering van 54 taakvelden verdeeld over 9 thema’s
• Invoering van verplichte prestatie-indicatoren
• Centraal ramen van de overhead
• Toerekenen van rente
• Verbonden partijen toelichten bij het betreffende programma
• Geprognosticeerde balans en het meerjarig opnemen van het EMU saldo
• Verplichting tot het activeren van investeringen met maatschappelijk nut

Naast het verwerken van de wettelijk verplichte wijzigingen, hebben we de begrotingsopzet niet ingrijpend gewijzigd. Nu, na vier jaar ervaring met de nieuwe begrotingsopzet, zijn er logischerwijs onderdelen die verdere verbetering of aanpassing vragen. Deels betreft dit verfijning van de verwerking van de wijzigingen uit het BBV. Daarnaast is er ook de wens van de raad om meer op hoofdlijnen te sturen en een minder dik boekwerk te krijgen. We werken daarom toe naar een meer gecomprimeerde begroting. Het BBV bepaalt, dat de begroting (en de jaarrekening) moet worden ingedeeld in een aantal programma's. De gemeenteraad is echter vrij om het aantal en de naamgeving daarvan vast te stellen. Tussen gemeenten verschilt het aantal programma's. Het aantal is niet per se gerelateerd aan de financiële omvang van de begroting.

Het beperken van het aantal programma’s heeft een aantal voordelen (1) :

• De raad autoriseert de begroting op programmaniveau. Minder programma’s heeft tot gevolg dat het financiële volume per programma toeneemt. Voor de raad heeft dit tot gevolg dat meer op hoofdlijnen kan worden gestuurd en voor het college geeft dit meer mogelijkheden om de uitvoerende taak goed te vervullen.
• Het gebruik van minder programma’s leidt ertoe dat de begroting compacter wordt en daardoor leesbaarder en bruikbaarder voor de raad. Daarnaast ontlast het de organisatie, omdat zowel bij de begroting, tussentijdse rapportages als de jaarrekening op basis van een kleiner aantal programma’s wordt gerapporteerd.
• Het samenvoegen van een aantal programma’s leidt ertoe dat taakvelden zowel inhoudelijk, als financieel in één programma vallen. Nu moeten ze financieel in één programma vallen, maar inhoudelijk werden verschillende taakvelden in meerdere programma’s toegelicht. Daarnaast kunnen beleidsterreinen integraler worden opgepakt door minder programma’s.

De raad heeft daarnaast de mogelijkheden om de kaders aan te scherpen. Dit kan bijvoorbeeld door binnen een programma een deelgebied (prioriteit) aan te wijzen en hiervoor de drie W-vragen apart in te vullen.
We stellen voor om per begroting 2021-2024 de volgende programma indeling te hanteren:

1. Interne en externe dienstverlening
2. Sociale leefomgeving
3. Fysieke en veilige leefomgeving
4. Economische en ruimtelijke ontwikkeling

Tevens stellen we voor om het programma Duurzaamheid te laten vervallen en dit als thema in de overige programma’s te laten terugkeren. Hieronder volgt per programma een toelichting met onze ambities tot aan de verkiezingen in 2022.

De uitwerking van de W-vragen, wat willen we bereiken, wat gaan we ervoor doen en wat mag het kosten, werken we in aanloop naar de begroting, in afstemming met uw raad verder uit.

(1) De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) “Raadgever gemeentebegroting en jaarrekening”

Dit nieuwe programma bestaat uit de samenvoeging van de programma’s 1 Bestuurlijke zaken (deels), 2 Publieke dienstverlening en 12 Algemene dekkingsmiddelen (deels). Een deel van de programma’s 1 en 12 komt terug in de paragrafen.

Op het gebied van onze dienstverlening zijn verschillende ontwikkelingen gaande die een kwaliteitsimpuls geven aan onze dienstverlening richting inwoners en ondernemers.

Zo gaan inwoner merken dat zij steeds meer zaken online kunnen regelen met de gemeente. Via onze eigen website is het niet alleen mogelijk om producten en diensten aan te vragen of te regelen. Ook kunnen inwoners voortaan inloggen in hun persoonlijke omgeving. Daar kunnen zij zien welke zaken er bij de gemeente lopen en wat de status ervan is. De afhandeling van een verzoek is daarmee transparanter. Het is voor de inwoner tevens een laagdrempelige manier om over zijn dossier met de gemeente te communiceren. De invoering van zaakgericht werken ligt aan de basis van deze ontwikkeling. Steeds meer werkprocessen worden gedigitaliseerd en via de website ontsloten. Inwoners merken het voordeel want zij kunnen voor steeds meer producten en diensten 24/7 bij ons terecht. Ze zijn daarbij niet langer afhankelijk van openingstijden en wachttijden.

Binnen het programma Betere Dienstverlening (projecten rondom invoering zaakgericht werken) hebben we ook aandacht voor het verhogen van de klanttevredenheid. Samen met de andere Dommelvallei-gemeenten gaan we aan de hand van smileys de klanttevredenheid meten na een contactmoment van de klant met de gemeente.

In 2020 hebben we een nieuwe website gekregen. Deze biedt een betere zoekfunctie en hij is toegankelijk voor mensen met een beperking. Gebruikers kunnen bovendien eenvoudig feedback geven waardoor we de website de komende tijd verder kunnen optimaliseren. Dit komt de dienstverlening aan onze inwoners ten goede. Het gebruik van sociale media neemt een vlucht en blijkt een goede methode om snel feedback te vragen over zaken die spelen in de gemeente. We zullen de komende tijd gerichter gebruik gaan maken van onze digitale kanalen om ook via deze weg onze inwoners meer te betrekken bij ons beleid.

Ook de gemeenteraad is bezig met vernieuwing. De werkgroep Bestuurlijke vernieuwing van de gemeenteraad onderzoekt mogelijkheden voor een nieuwe vergaderstructuur. Die moet bijdragen aan een grotere betrokkenheid en participatie van inwoners en ondernemers bij de besluitvorming van de gemeente. De vergaderruimte in het nieuwe gemeentehuis voorzien we van moderne technieken om nieuwe vergadervormen mogelijk te maken en te ondersteunen.

Tot slot zijn we intern bezig met een beweging naar zelforganisatie. We willen het eigenaarschap bij medewerkers vergroten en verantwoordelijkheden lager in de organisatie leggen. Door meer eigen regie op de werkzaamheden, regelruimte en bevoegdheden, benutten we de talenten en kwaliteiten van onze medewerkers beter. Dit leidt tot een betere dienstverlening aan inwoners en ondernemers. Medewerkers doorlopen een ontwikkeltraject om de beweging naar zelforganisatie te maken.

Dit nieuwe programma bestaat uit de samenvoeging van de programma’s 5 Onderwijs, sport en cultuur, 7 Sociale zaken en 8 Zorg en welzijn.

Inwoners van onze gemeente zijn, over het algemeen, gelukkig en gezond. Gelukkig zijn wordt mede bepaald door de mate van zingeving, ontplooiing/ontwikkeling en het daadwerkelijk meedoen in de maatschappij. Voor gezondheid sluiten we aan bij de definitie van positieve gezondheid: gezondheid is het vermogen om je aan te passen en zelf te beslissen hoe om te gaan met de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven. Het beleid op het sociaal domein richt zich op het scheppen van de juiste condities en op het bieden van ondersteuning, zodat onze inwoners zo veel mogelijk gezond en gelukkig zijn.

We doen een beroep op onze inwoners om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Dat geldt zowel voor hun eigen gezondheid en welbevinden als voor deelname aan onze samenleving. Wanneer dat niet zelfstandig lukt, vragen we eerst om het eigen netwerk in te schakelen. Wanneer het netwerk niet in die ondersteuning kan voorzien dan schakelen we een tandje bij/dan schalen we op. We versterken waar mogelijk het netwerk ook door eventuele inzet van professionele ondersteuning. Dat kan zowel in menskracht als in de vorm van financiële ondersteuning. Inwoners met zware hulpvragen waar professionele hulp nodig is, krijgen dat uiteraard aangeboden.

Naast ondersteuning zetten we doelbewust in op preventie, gericht op voeding, bewegen, roken, alcohol, en drugsgebruik. Voor jeugd zorgt een gezonde leefstijl voor minder gezondheidsklachten op langere termijn. Terwijl het voor ouderen helpt om op een vitalere wijze oud te worden en dus ook langer, comfortabel en zelfstandig thuis te wonen. Daarnaast voorkomt een gezonde leefstijl sociaal gerelateerde gezondheidsproblemen zoals stress en eenzaamheid.

Het is belangrijk dat inwoners elkaar ontmoeten en elkaar daardoor herkennen en respecteren. Dat vormt een mooie basis voor versterking van de saamhorigheid en het tegengaan van vereenzaming. Laagdrempelige ontmoetingsfuncties in de wijk, sport- en verenigingsgebouwen, maar ook horecavoorzieningen en evenementen dragen daaraan bij. In een aantal gevallen zijn activiteiten specifiek gericht op bepaalde doelgroepen: onder andere koffie-ochtenden en huiskamerprojecten voor mensen met beginnende dementie, en activiteiten voor (jonge) mantelzorgers en statushouders. Daarbij is het samenbrengen van mensen het doel en is het in stand houden van gebouwen een middel. Dat doen we door het faciliteren van activiteiten door directe subsidies of indirect door menskracht die gesubsidieerde partners leveren.

Jeugdigen in Son en Breugel moeten goed, gezond en veilig kunnen opgroeien. Dat is allereerst de verantwoordelijkheid van de ouders/verzorgers. Waar nodig ondersteunen we het gezin. Wij waarborgen de randvoorwaarden voor een gezonde ontwikkeling van alle jeugdigen in Son en Breugel. We hebben een goed voorzieningenaanbod van kinderopvang, onderwijs, jeugdgezondheidszorg en professionele ondersteuning op maat.

Inwoners krijgen de kans om hun talenten te ontwikkelen: door een breed lokaal aanbod van culturele- en sportverenigingen, maar ook door de ruimte om zelf met nieuwe initiatieven te komen. Met de gemeenschap voelen wij ons verantwoordelijk voor het behoud van cultuur en het cultureel erfgoed.

Dit nieuwe programma bestaat uit de samenvoeging van de programma’s 3 Veiligheid en handhaving, 4 Verkeer en vervoer en 6 Openbaar groen en openluchtrecreatie.

We faciliteren bouwprojecten en andere initiatieven en bewaken geldende wetten, regels en voorschriften. Vernieuwing en nieuwbouw dragen bij aan een leefbare omgeving. We handelen daarom participatief en proactief bij omgevingsvergunning aanvragen. We houden toezicht en handhaven daar waar nodig. Ook andere aspecten zoals bodem, asbest, milieu vallen hier onder. Veel besteden we uit aan de Omgevingsdienst. De jaarlijkse integrale controles op industrieterreinen en in het buitengebied maken hier deel van uit. Dit kan worden ingeperkt.

We zetten in op een veilige woonomgeving. Weggebruikers kunnen veilig deelnemen aan het verkeer en inwoners voelen zich veilig in hun huis en woonomgeving.
Het bevorderen van de veiligheid is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Samenwerking tussen politie, gemeente, veiligheidsregio en inwoners (o.a. samenwerking met de ca 50 beheerders van de Whatsapp buurtalarmgroepen) is nodig om de veiligheid te bevorderen. We zijn gestart met een bestuurlijk interventieteam. Dit is een handhavingssamenwerkingsverband binnen Dommelstroom met als doel het integraal handhaven van situaties met meer dan geringe omvang. In 2022 volgt een evaluatie.
De veiligheidsmonitor wordt een keer in de vier jaren gehouden. In 2021 wordt de volgende gehouden die in 2022 wordt afgerond. In 2020 zijn we gestart met het opstellen van een gemeentelijk verkeer- en vervoersplan (GVVP). Dit ronden we in 2021 af. We zetten blijvend in op goede communicatie en voorlichting over veiligheid omdat dit bijdraagt aan het bevorderen van het veiligheidsgevoel.

De openbare ruimte is schoon en heel en inwoners hebben zeggenschap bij de (her)inrichting van de openbare ruimte. We zorgen voor droge voeten en faciliteren evenementen waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Een openbare ruimte die schoon en heel is nodigt uit om in te verblijven. De raad heeft onderhoudsniveaus vastgesteld en die sluiten aan bij de landelijke gemiddelden. Hierbij moeten we vermelden dat onze gemeente relatief veel groen heeft. Dit groen draagt bij aan het leefbare karakter van ons dorp, maar er zijn ook relatief hoge onderhoudskosten mee gemoeid. Een vereenvoudiging van het groenareaal op termijn kan de structurele kosten drukken. Daarnaast beschikt het dorp over een aantal verfraaiingen die uiteraard geld kosten. Denk hierbij aan de fontein, volières, bloembakken en de nodige kunstwerken in de openbare ruimte. Ook deze voorzieningen dragen bij een aan leefbare omgeving maar zijn niet per se een publieke taak.

Lokale en regionale voorzieningen zijn voor iedereen bereikbaar. We zorgen ervoor dat het onderhoudsniveau van de openbare ruimte op peil is en spannen ons in om het openbaar vervoer optimaal te houden. Voor het onderhoudsniveau van de verhardingen sluiten we aan bij de landelijke norm. Een maal in de twee jaar voeren we een totale inspectie van het areaal uit en de resultaten verwerken we in een uitvoeringsplan.
In de tweede helft van 2020 starten we met het opstellen van een nieuw beheerplan. Naast herijking van de kaders worden hierin ook onze nieuwe arealen (zoals Sonniuspark) opgenomen. Dit plan zullen we ter vaststelling aan de gemeenteraad aanbieden met het voorstel om een voorziening in te richten. Hiermee kunnen we fluctuaties in de jaarlijks uitgaven beter opvangen.
Geplande investeringen heroverwegen we om de lasten in evenwicht te brengen. De laatste jaren hebben we stevig geïnvesteerd om de kwaliteit van onze stoepen te verhogen.
Jaarlijks hebben we overleg en afstemming met regio en provincie om het openbaar vervoer in ons dorp optimaal te houden.

We kopen zoveel mogelijk duurzame materialen in, onze stroom is groen en we faciliteren elektrisch rijden door openbare laadpalen te plaatsen. We zetten onze acties om emissiearm en emissieloos rijden te stimuleren voort. Concreet betekent dit dat we jaarlijks een aantal openbare laadpalen plaatsen. We kopen alleen groene stroom in en passen energiezuinige armaturen toe. Vanaf 2019 doen we hier zelfs een schepje bovenop door langs (interlokale) fietspaden dynamische verlichting toe te passen. In onze bestekken en contracten schrijven we zoveel mogelijk toe naar producten die zijn opgebouwd uit gerecycled materiaal.

Dit nieuwe programma bestaat uit de samenvoeging van de programma’s 1 Bestuurlijke zaken (deels),10 Ruimtelijke ontwikkeling en 11 Economische zaken en de fysieke projecten

Binnen dit thema komen echter ook aspecten van regionale samenwerking aan de orde en zaken met een grote ruimtelijke impact zoals de Regionale Energiestrategie.

We willen een levendig, groen en vitaal dorp blijven. Dat betekent dat we de komende jaren uitvoering geven aan de ‘ontwikkellocaties’, investeren in een ‘toekomstbestendig en aantrekkelijk centrum’, zowel in Son, als in Breugel en zorgdragen voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat. We blijven uitvoering geven aan de voor dit programma relevante visies zoals de Structuurvisie en de Woonvisie. Binnen dit programma vallen ook twee speerpunten van dit college. In de inleiding hebben we de Centrumvisie Son ( Dorpshuis en de renovatie van het gemeentehuis) en Breugel Bruist (schoollocatie, De Bongerd en De Boerderij) reeds toegelicht.

Onder gezonde leefomgeving valt ook een duurzame leefomgeving. Daarbij is de kwaliteit van de woning belangrijk (binnenklimaat, comfort) alsook de toekomstwaarde van de woning (kosten van de verduurzaming gaan ook meewegen in de totale kosten van de woning). Hier ligt ook een koppeling met de warmtetransitie visie die in 2021 vastgesteld moet worden: hoe gaan we Son en Breugel in de toekomst duurzaam verwarmen?

Afgelopen april kwam het nieuws naar buiten: de inwerkingtreding van de omgevingswet is met een jaar uitgesteld. Dit geeft extra ruimte voor de implementatie van bijvoorbeeld cultuurverandering en oefenruimte om de inwoner goed te faciliteren. Dat betekent ook dat de aanverwante producten als een Omgevingsvisie en een Omgevingsplan niet per 1 januari 2021 al klaar moeten liggen. Deze documenten zullen we in de loop van 2021 aan de gemeenteraad voorleggen.
Belangrijk onderdeel van het klimaatakkoord is onder meer de Regionale Energiestrategie. In 2021 zal deze worden vastgesteld, maar een concept ervan is reeds bekend. Gezien de ruimtelijke impact zal de Energiestrategie ook een belangrijke rol moeten gaan spelen in de Omgevingsvisie en onderliggende documenten. In relatie tot dit onderwerp speelt ook de Warmtevisie die de gemeenteraad in 2021 moet vaststellen. Ook wordt onder deze vlag een hernieuwde visie voor Ekkersrijt geformuleerd (voorheen Masterplan Ekkersrijt).

De regio functioneert als een ecosysteem. Inwoners uit Son en Breugel werken in de ene gemeente en recreëren in een andere gemeente, of omgekeerd. Een groot deel van de inhoudelijke inbreng in het Stedelijk Gebied Eindhoven (Economie, Wonen en Ruimte) en de Metropoolregio (Economie en Transitie Landelijk Gebied) heeft betrekking op economie en ruimte.

Binnen dit thema valt onder meer een nieuw Uitvoeringsprogramma Masterplan Ekkersrijt, de 2e aansluiting Ekkersrijt, de Meubelboulevard en de aansluiting van het lokale MKB.
De coronapandemie heeft impact op de hele wereld. Zo ook op het terrein van Economie en handel. Het ene bedrijf lijkt harder te worden geraakt dan de andere, maar effect heeft het wel. De werkloosheid stijgt en het bestedingspatroon wijzigt. Wat het effect ervan is, is heel moeilijk te voorspellen, evenals de (economische) veerkracht van de Brainportregio. Dat maakt het lastig om te anticiperen qua beleid. Een directe en gebiedsgerichte aanpak zoals we die de afgelopen jaren in Son en Breugel hanteren, lijkt de meest flexibele werkwijze te zijn. Hierdoor kan er per branche snel worden geschakeld en maatwerk worden geleverd. Deze werkwijze zullen we dus blijven continueren.