1. Inleiding
Het Adviespunt Social Return (ASR) voert de monitoring en advisering uit met betrekking tot inkoop van de gemeente waaraan een verplichting social return is gekoppeld.
De betrokkenheid van het ASR start idealiter bij het formuleren van de inkoopstrategie. We overleggen met de inkoper (bij grotere opdrachten vaak medewerkers van inkoopadviseur Bizob) of het verbinden van een bijzondere voorwaarde als social return aan de opdracht passend is. Op grond van een Europese richtlijn en de Nederlandse aanbestedingswetgeving is dit toegestaan, mits het proportioneel is. Na gunning van de opdracht registreert het ASR de social return verplichting in de monitor (WIZZR) en meldt dit bij de opdrachtnemer. Het ASR begeleidt en adviseert de opdrachtnemer desgewenst bij de juiste toepassing van de regels en het correct opvoeren van de activiteiten in de monitor. De opdrachtnemer blijft ten alle tijden zelf verantwoordelijk voor de invulling. Het ASR verwijst actief door naar de gemeente, het Werkgeverservicepunt en andere partijen die inzet van de doelgroep social return faciliteren. Indien gedurende de looptijd van het project niet of onvoldoende wordt gerealiseerd, onderneemt het ASR actie naar opdrachtnemer en naar de gemeente. Na afloop van het project controleert het ASR of aan de verplichting is voldaan.
Het Adviespunt maakt voor haar diensten gebruik van de monitor-tool WIZZR. Dit systeem wordt door vrijwel alle coördinatoren social return in de arbeidsmarktregio’s Noordoost- en Zuidoost-Brabant gebruikt. Hierdoor is het mogelijk om:
- opdrachtnemers zelf verantwoordelijk te maken voor het opvoeren van hun activiteiten;
- deze data via een AVG-proof methode in het systeem te krijgen (privacywetgeving);
- dubbele invoer van gegevens op meerdere projecten in deze regio’s te ondervangen;
- de gemeentelijk contactpersoon kan real-time de ontwikkeling van de projecten in de eigen gemeente volgen;
- een totaaloverzicht te geven van de lopende en afgeronde projecten en de waarde die daarmee gecreëerd is.
2. Voortgang gemeente Son en Breugel 2020
De uitvoering van social return binnen de gemeente Son en Breugel heeft gedurende 2020 een forse impuls gekregen. Er is grote vooruitgang geboekt bij zowel de te realiseren waarde als in de ingevulde waarde social return. Uiteraard hangt dit samen met de groei van het aantal projecten waarop social return van toepassing wordt verklaard. Door een gezamenlijke inspanning van de gemeente, de inkoper(s) van Bizob en het ASR is 2020 een succesvol jaar geworden. Ook in het laatste kwartaal van 2020 zijn er nieuwe projecten in beeld gekomen, 2021 belooft het succes van 2020 dan ook voort te zetten.
In de bijlage ‘Social Return Son en Breugel in één oogopslag’ zijn alle kerngegevens overzichtelijk gepresenteerd. Een groei van 18 naar 25 projecten, een overzicht van de wijze waarop rechtstreeks mensen betrokken worden in het arbeidsproces (16) en het aantal en de omvang van sociale inkopen (inkoop bij sociale ondernemingen en/of inzet van een certificaat).
Er is inmiddels een cyclus ontstaan waarbij steeds nieuwe projecten worden aangemeld en projecten succesvol worden afgerond. Inmiddels is in de loop van 2020 € 170.347, - aan te realiseren social return waarde toegevoegd. Een toename van 54% ten opzichte van de eindstand in 2019. In onderstaande figuur 1 is de ontwikkeling tussen ultimo 2019 tot en met het laatste kwartaal van 2020 gepresenteerd. Er is in 2020 voor een waarde van 94.265, - aan social return gerealiseerd, een stijging van 30%. Het aantal personen uit de doelgroep die betrokken zijn bij de projecten is gestegen van 12 naar 16.
In het vierde kwartaal van 2020 is het aantal projecten gestegen van 21 naar 25, daaraan is een bedrag van € 486.073, - te realiseren waarde social return verbonden. Van dat bedrag is al € 405.735, - gerealiseerd en resteert nog € 80.338, -. Van de 25 projecten zijn er 14 afgerond, 11 projecten zijn nog in uitvoering.
Daarnaast participeert de gemeente in een aantal regionaal ingekochte projecten. Veelal gaat het om raamovereenkomsten, waarbij de inkoopwaarde per projectpartner aan het eind van het jaar wordt vastgesteld door de contractmanager. In het vierde kwartaal van 2020 zijn daar ook de eerste resultaten bekend geworden. Deze zijn weergegeven in paragraaf 3.
Inmiddels is over een inkoopwaarde van € 10,2 miljoen de voorwaarde social return verbonden. Gemiddeld werd daaraan een verplichting van 4,75 % social return gekoppeld. Dit percentage is licht gedaald door het toevoegen van een aantal projecten waar een (fors) lager percentage dan 5% is opgelegd. Een gematigd social return percentage wordt opgelegd als dat ten opzichte van de werkzaamheden proportioneel is1. Toevoegen van vier nieuw projecten leidt tot een verhoging van de in te vullen waarde social return met €11.781,-. In het vierde kwartaal is door opdrachtnemers voor ruim € 48 duizend aan activiteiten opgevoerd binnen de projecten.
Er zijn enige mutaties tussen de categorieën in het vierde kwartaal. Opdrachtnemers kunnen gedurende de looptijd andere personen uit de doelgroep koppelen aan een project. Veelal hebben opdrachtnemers meerdere projecten lopen, zij zoeken de meest optimale verdeling van social return waarde tussen de projecten. Soms worden trajecten van medewerkers op een ander project ingezet en wordt er een alternatieve invulling ingezet. Elke alternatieve invulling wordt overigens getoetst door het Adviespunt.
2 Onder andere invulling door de Prestatieladder Socialer Ondernemen. Een certificaat waarbij gemeten wordt in hoeverre een opdrachtnemer invulling geeft aan de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Er zijn 4 niveaus te behalen (aspirant tot en met trede 3). Behalen van een bepaald niveau geeft recht op een korting (tot 100% vanaf trede 2) van de in te vullen waarde social return.
3 Een tweetal HBO-stagiaires zijn in het verleden opgevoerd als invulling social return. In het huidige beleid is dit niet meer mogelijk, het betreft de invulling van een oude opdracht die reeds is afgerond.
Uit tabel 3 en figuur 3 wordt duidelijk dat de opdrachtnemers van de gemeente Son en Breugel social return met name invullen via trajecten met de doelgroep Leerlingen middelbaar beroepsonderwijs tot startkwalificatieniveau (39%), Participatiewet (33%) en gedeeltelijk arbeidsgehandicapten WIA/WAO/Wajong (17%). Er is een behoorlijke spreiding over de verschillende doelgroepen.
Effect PSO-certificaat op aantallen: Doordat een deel van de invulling social return binnen de gemeente Son en Breugel plaatsvindt door de inzet van een PSO-certificaat is het aantal doelgroep-medewerkers dat verbonden is met social return waarschijnlijk groter dan de hierboven getoonde 18 personen.
Effect WIZZR en privacywetgeving op aantallen Doelgroepregister Banenafspraak: Binnen WIZZR dient een opdrachtnemer een keuze te maken onder welke doelgroep een ingezette medewerker valt. Daarbij wordt gekozen voor de regeling waar deze medewerkers tot het moment van inzet onder vallen. In – uitzonderlijke gevallen – waar geen regeling is, maar wel opname in het Doelgroepregister, wordt gekozen voor ‘Doelgroepregister’. Het is niet mogelijk om bijvoorbeeld te kiezen voor en Participatiewet én Doelgroepregister (ook al komt deze combinatie wel voor). Omdat het ASR in verband met geldende privacywetgeving niet beschikt over de sofinummers kunnen we in de gerapporteerde groep niet nagaan wie naast de opgevoerde regeling tevens een registratie Doelgroepregister heeft. Dit geldt sowieso wél voor de groep WAO/Wajong en VSO/Pro en zeer waarschijnlijk voor ook een deel van de groep Participatiewet. De systematiek van WIZZR maar zeker de vereisten vanuit de Algemene Verordening Gegevensbescherming maken het dus lastig het totaal in beeld te brengen.
3. Actuele situatie op projectniveau gemeente Son en Breugel 2020 KW4
De actuele situatie is als volgt (zie bijlage voor detailinformatie).
- Lopende projecten Son en Breugel: er zijn op dit moment 11 actieve projecten met een te realiseren waarde
van € 176.026,- waarvan tot eind KW4 2020 de realisatie € 65.169,- bedraagt (prognose).
In het vierde kwartaal zijn vier nieuwe projecten geactiveerd in de monitor:
- Renovatie MFA De Boerderij, Stam en De Koning (BIZOB-2020-SON-DTI-00588);
- Graskanten steken, Ploegmakers Cultuurtechniek (1510 121733);
- Maaien gazons en sportvelden, Ploegmakers Cultuurtechniek (1510 121736);
- Hagen knippen, Donkergroen. - Lopende regionale projecten:
Regionale projecten waarbij de gemeente Son en Breugel één van de opdrachtgevers is. De cijfers laten de te realiseren en gerealiseerde waarde zien van de gehele opdracht. Het betreft dus cumulatieve cijfers. Het is niet mogelijk om de waarden uit te splitsen per deelnemende opdrachtgever (gemeente). De ‘te realiseren waarde’ is een inschatting op basis van de verwachting bij de start van het project. Het ASR is afhankelijk van het aanleveren van de daadwerkelijk gerealiseerde omzet door de contractmanagers van deze projecten. De verwachting is dat data over de omzet eind van het eerste kwartaal van 2021 beschikbaar is. Op dat moment kan er ook een meer gedetailleerde rapportage opgesteld worden.
- Afgeronde projecten: in totaal zijn er 14 projecten afgerond. In het vierde kwartaal is één project afgerond:
- Realisatie Slowlane fase 2 en 3 Son en Breugel, BAM Infra Regionaal Zuid. - Te verwachten projecten gemeente Son en Breugel4: het gaat hier om projecten die mogelijk in aanmerking komen voor social return en waarover contact is geweest tussen Bizob en het ASR. Op deze projecten is een positief advies gegeven voor opleggen van een SR-opgave. Na afronding van de inkoopstrategie en gunningsfase zullen deze projecten opgenomen worden in de SR-monitor.
1. Re-integratiediensten Nuenen (samen met gemeente Nuenen);
2. Software sociaal domein - Te verwachten regionale projecten (2): het gaat hier om projecten die mogelijk in aanmerking komen voor social return en waarover contact is geweest tussen Bizob en het ASR. Op deze projecten is een positief advies gegeven voor opleggen van een SR-opgave. Na afronding van de inkoopstrategie en gunningsfase zullen deze projecten opgenomen worden in de SR-monitor.
1. WMO Hulp in de huishouding;
2. WMO Dagbesteding en begeleiding
Adviespunt Social Return, februari 2021
In oktober 2020 is een actie gestart om alle te verwachten projecten van de gemeente Son en Breugel te actualiseren. Dit doet het ASR in samenwerking met de gemeente en Bizob.
Gemeente Son en Breugel, jaarrapportage 2020
Toelichting bijlage
De bijlage is opgesplitst in twee onderdelen:
- Lopende projecten, opdrachten die nog in uitvoering zijn.
- De opdrachtnemer is nog bezig met de opdracht en de social return verplichting is nog niet (volledig) ingevuld.
- De opdrachtnemer is nog bezig met de opdracht, de social return verplichting is al ingevuld op basis van voorgenomen activiteiten, maar nog niet gecontroleerd door het Adviespunt5 - Afgeronde projecten, opdrachten die beëindigd zijn door de opdrachtnemer en waarvan de social return inzet is gecontroleerd. Projecten zijn afgerond en gearchiveerd in WIZZR.
Per project wordt een overzicht getoond van invullingsmogelijkheden en per invullingsmogelijkheid:
- wat de prognose is: ‘te realiseren waarde’;
- de feitelijke invulling: ‘gerealiseerde waarde’ en
- de inzet van doelgroepmedewerkers ‘gerealiseerde aantallen’.
Invullingsmogelijkheden social return in WIZZR:
- Detacheringen (factuur): detachering die op basis van een factuur in rekening wordt gebracht. Vaak een groepsdetachering (gekoppeld aan ureninzet van de doelgroep, niet aan individuele personen). Daarom kunnen deze niet geteld worden als plaatsingen. Bij geen vermelding doelgroep wordt deze soms geregistreerd als ‘onbekend’.
- Detacheringen (personen): een detachering op individueel niveau. Een specifieke medewerker wordt geplaatst bij de opdrachtnemer.
- Diensten door SW/ gemeentelijke instelling: opdrachtnemer neemt diensten af bij een sociale onderneming (SW of 30+), denk aan schoonmaak- (bv een directiekeet) of groenwerkzaamheden.
- Leerwerkplekken: trajecten voor leerlingen uit het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) of Praktijkonderwijs.
- Opleidingsplekken/ stages: betreft de inzet van leerlingen uit het middelbaar beroepsonderwijs (Mbo) niveau 1 of 2; beroepsbegeleidende leerweg (BBL) of beroeps opleidende leerweg (BOL).
- PSO - Certificaat van een hoofdaannemer: invulling van de social return verplichting door een certificaat Prestatieladder Socialer Ondernemen van de opdrachtnemer.
- Vacatures/ banen: Rechtstreeks in dienst nemen van een persoon uit de doelgroep social return.
- Inkoop bij een sociale ondernemer: opdrachtnemers besteden werk uit bij een sociale onderneming.
Voorbeeld: de opdrachtnemer neemt een doelgroepmedewerker in dienst met een jaarcontact bij de start van het project. Het ASR zal na afronding van de opdracht verifiëren of deze medewerker ook daadwerkelijk de gehele periode in dienst is geweest tegen de loonsom (of blokwaarde) die is opgegeven in de prognose
